Otizm yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan daha çok bebeklik yada ilk çocukluk döneminde kendini gösteren bir rahatsızlıktır. Genellikle 3 yaşından önce kendini belli eden bu rahatsızlık sosyal iletişimde güçlük, sözel ve sözel olmayan ifadelerde problemler, tekrarlayıcı davranışlar kısıtlı ilgi alanları ile kendini gösteren bir gelişimsel bozukluk olarak da ifade edilebilir.

Tarihsel gelişimi üzerinde çokta gerilere dayanmayan bir süreci vardır. İlk kez Dr.Leo Kanner tarafından yapılan çalışmalar sırasında 11 yaşında bir çocuğa “erken çocukluk otizmi” tanımı konulmuştur.

Tam tabiri ile OTİZM SPEKTRUM bozukluğu olarak bilinen bu rahatsızlığın beynin yapısını yada işleyişini etkileyen bazı sinir sistemi bozukluğundan kaynaklandığı düşünülmektedir.

Ne Sebep Olur?

Otizmin tek bir nedeninin olmadığı bilinmektedir. Otizmden etkilenmiş bireylerde beyin sistemi farklı çalışmaktadır. Beyin hücreleri arasında mesaj taşıyan kimyasal bileşenlerde eksiklik yada fazlalık olduğu düşünülmektedir. Bununla beraber genetiğinde otizmden etkilenme oranını artırdığı düşünülmektedir. İkiz kardeşler üzerinde yapılan çalışmalarda bu teoriyi desteklemektedir.

Otizm erkeklerde kızlara oranla 4 kat daha fazla görülür fakat genelde kızlarda daha ağır seyreder. Otistik bireylerin % 70’inde zeka geriliği görülmektedir. % 30’u normal ve bu %30’luk dilimin %10’u üstün zekaya sahiptirler. Zeka düzeyi ve eşlik eden diğer hastalıklar otizmin ağırlık derecesi üzerinde belirleyici rol oynar. Eşlik eden hastalıklar arasında en sık rastlanılanlar dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, duygu durum bozuklukları ve epilepsidir. Her üç çocuktan biri epileptik anlamda risk taşımaktadır. 0-5 yaş arası ve ergenlik döneminde epilepsi nöbetlerinin görülme olasılığı artar.

Yapılan son araştırmalarda ülkemizde yaklaşık 271 bin bireyin otizmden etkilendiği ve bu oranın 81 bininin 0-14 yaş arası bireylerden oluştuğu bilinmektedir. Yani ortalama bir rakam ile her 110 çocuktan birinde otizm spektrum bozukluğu görülebilir.

Belirtileri

Otizmden etkilenmiş bireyler belirtilen durumların en az %50 sini belirgin yada yarı belirgin olarak göstermektedirler.

Bu durumlar :

• Göz kontağı kısıtlı az yada tamamen yoktur.
• Çevreye olan ilgileri çok azdır
• İsmi söylendiğinde tepki vermezler
• Çok hareketli yada hareketsiz olabilirler
• Fiziksel temastan hoşlanmazlar
• Sosyal açıdan ve duygusal açıdan kendilerini izole eder soyutlarlar.
• Konuşma ile ilgili gelişim çok yavaştır
• Taklit becerileri çok azdır yada yoktur.
• Ekolali çok ağır basmaktadır. Söylenenleri tekrar ederler
• Tek düze ses tonu ile konuşurlar.
• Bazıları çok inatçıdır.
• Duyusal durumları aşırı tepki verebilirler.
• Sıcak soğuk, yüksek ses nem gibi durumlara aşırı tepki verebilirler.
• Kendilerine yada çevrelerine zarar verebilirler.
• Yemek yeme bozuklukları vardır.

Gibi bir çok etmen sayılabilir.

Tüm bu etmenlerden etkilenim oranını minimuma indirgemek için erken dönemde teşhis ve eğitim çok önemlidir.

Yapılacak olan rehabilitasyon çalışmaları ile sürecin kontrol altına alınması çok önemlidir.

Bu konuda farkındalığı artırmak bilinçli olmak dışlamamak çok önemlidir.

Zihinsel Engelliler Sınıf Öğretmeni

Murat KÖROĞLU